DUCH NA WESELU.jpg

Ludziom mogą się ukazać dusze, które już cieszą się widzeniem uszczęśliwiającym, lub te dusze, które tymczasowo znajdują się w czyśćcu, bądź też dusze potępionych. Ukazywanie się zmarłych nie zależy od ich woli. Należy jednak dokonać rozróżnienia między objawieniami zbawionych, dusz czyśćcowych i dusz potępionych. Św. Tomasz tak pisze: „Można przyjąć, że niekiedy również potępieni otrzymują pozwolenie na ukazanie się żywym, aby pouczyć ich lub przestraszyć, lub też aby prosić o wstawiennictwo dla dusz, które znajdują się w czyśćcu. Jest jednak pewna różnica między świętymi i potępionymi, ponieważ ci pierwsi mogą ukazać się, kiedy chcą, natomiast ci drudzy nie. Bowiem jako święci, już za życia ziemskiego otrzymywali jako łaskę charyzmatyczną dar czynie-nią cudów, które tylko moc Boża może czynić, a nie mogą ich czynić ci, którzy są pozbawieni tego daru. Tak więc nie ma nic niestosownego w tym, żeby na mocy ich chwały została udzielona świętym zdolność ukazywania się żywym kiedy chcą; natomiast inni ukazują się jedynie wtedy, kiedy Bóg na to pozwoli\".

Św. Tomasz uważa więc, że tylko dusze błogosławione mogą ukazywać się z własnej inicjatywy. Jednak nie należy tego rozumieć jako czystego kaprysu z ich strony. Błogosławieni „we wszystkim zgadzają się z Bożą wolą, w taki sposób, ze jest im dozwolone czynić tylko to, co pojmują jako zgodne z boskimi rozporządzeniami\" (Św. Tomasz).

Zmarli mogą się ukazywać w sposób bardziej zgodny z naturalnym porządkiem rzeczy, a więc przez pośrednictwo aniołów dobrych lub złych. Anioł bowiem jest w stanie odtworzyć fizyczne podobieństwo jakiejś osoby żywej lub zmarłej; może tez mówić i działać w jakimś ciele uformowanym w sposób podobny do tego, jak było ono uformowane lub mogłoby być uformowane w osobach tak reprezentowanych. Anioł poza tym może do pewnego stopnia poznać myśli zmarłych i dzięki temu może je komunikować żywym, przyjmując rolę pośrednika między istotami ludzkimi i duszami tych, którzy odeszli. Anioł reprezentuje w ten sposób duszę zmarłego, mówi w jego imieniu i przedstawia się tak, jakby był tym zmarłym. Ukazywania się zmarłych, dokonujące się dzięki działaniu aniołów dobrych, należy odróżnić od ukazywań, które są pośredniczone przez aniołów złych.

Dobre anioły są przyjaciółmi Boga i działają w świecie widzialnym jedynie z Jego rozkazu; są posłańcami Boga. Aniołowie źli natomiast żyją w stanie ciągłego buntu przeciw Bogu i działają zazwyczaj z własnej inicjatywy; są całkowicie odpowiedzialni za swoje działania, nawet jeżeli są zmuszeni do działania jako wykonawcy boskiej sprawiedliwości. Ponieważ każda nadzwyczajna interwencja Boga w bieg natury ma za przedmiot cel nadprzyrodzony lub też cel, który przekracza wszystkie siły stworzone, z tego wynika, że wszystkie skutki widzialne spowodowane przez aniołów dobrych, przekraczają zwyczajny bieg natury, są przez nie realizowane na rozkaz i działanie Boga, i jako takie są prawdziwymi i właściwymi cudami. Skutki spowodowane przez aniołów złych natomiast są efektem ich własnej inicjatywy i przez to nie mogą być uważane za cuda; możliwości aniołów złych nie przekraczała bowiem sił natury. Ukazywania się zmarłych pośredniczone przez aniołów dobrych są więc prawdziwymi cudami; nie są nimi natomiast ukazywania spowodowane przez aniołów złych, chyba że te duchy zbuntowane działają z wyraźnego polecenia Boga.

Według niektórych badaczy katolickich, błogosławieni, którzy ukazują się po swojej śmierci wyglądają zazwyczaj tak samo, jak za życia albo w momencie śmierci; dusze czyśćcowe mogą ukazywać się z niespodziewanym blaskiem lub jako cień albo też fantastyczna figura, której towarzyszy jakiś znak lub słowo, pozwalające je rozpoznać; potępieni natomiast pojawiają się prawie zawsze spowici płomieniami.

Niekiedy zostają przypisane ukazywaniom się dusz oddzielonych pewne zjawiska nękające typu demonicznego, które objawiają się pod postacią uderzeń, hałasu łańcuchów, kroków, śmiechów, westchnień, krzyków, melodii, ruchów przedmiotów bez widocznego kontaktu, materializacji i dematerializacji rzeczy, błysków, fosforyzacji, zmian temperatury, powiewów zimnego powietrza, ukazywań się zjaw, naprzykrzań się zwierzętom, zapachów, spontanicznych zapłonięć.

Według niektórych dusze zmarłych powracają, by odwiedzić swój dom zaznaczając swoją obecność przez odgłos kroków, hałasów różnego rodzaju, które dokonują się w określony sposób, to znaczy zawsze tak samo w przestrzeni ściśle określonej. Uważa się, że dusze tych, którzy zginęli w sposób nieszczęśliwy lub w wyniku przemocy, zaznaczają swoją obecność w mieszkaniach lub miejscach, które były miejscem ich tragedii.

Kościół wykazuje daleko posuniętą ostrożność zarówno odnośnie ukazywań się zmarłych, jak i zjawisk z nimi związanych, i mimo ze nie wyklucza ich realności, to nigdy w sposób oficjalny nie wypowiedział się na ten temat.