Krolestwo Kongresowe - Stracone zludzenia.jpg

Twórcy naszej tradycji: Romans z ojczyzną. Maurycy Mochnacki 1803-1834
ROMANS Z OJCZYZNĄ. MAURYCY MOCHNACKI 1803 - 1834
•Film dokumentalny
•Produkcja: Polska
•Rok produkcji: 1997
•Dane techniczne: Barwny. 51 min.
•Realizacja: Jacek Kubiak, Zbigniew Przychodniak
•Scenariusz: Jacek Kubiak, Zbigniew Przychodniak
•Lektor: Paweł Binkowski
•Zdjęcia: Mirosław Skrzypczak
•Produkcja: Telenowa, Telewizja Polska - Telewizja Edukacyjna (Program 1)
•Wystąpił (-a, -li): Mariusz Sabiniewicz (czytał teksty Mochnackiego)
•Bohater filmu: Maurycy Mochnacki

Maurycy Mochnacki (1803-34) całe swoje krótkie i niezwykle burzliwe życie poświęcił walce o niepodległość Polski - walcząc zarówno słowem, jak i czynem. Krytyk literacki i muzyczny, publicysta, działacz polityczny, od stycznia 1829 roku członek sprzysiężenia Piotra Wysockiego, jeden z przywódców Towarzystwa Patriotycznego, wreszcie żołnierz powstania listopadowego i emigrant, poświęcił się sprawie wolnej Polski całą duszą i ciałem. Z jednej strony racjonalista i pragmatyk, z drugiej uduchowiony, skrajny idealista, mający wyraźnie określoną hierarchię wartości. Pisarz i teoretyk, dla którego literatura i teoria to za mało, czujący nieustanną potrzebę czynu, walki, rzucenia się w wir wydarzeń, postawienia wszystkiego na jedną kartę. Miał w sobie wiele z Kordiana, bohatera romantycznego, był postacią tragiczną, stale balansujacą między heroizmem a depresją. Uważał, że nie wolno iść na kompromis z carem, bo żaden kompromis nie jest możliwy. W chwili wybuchu powstania agitował lud na Starym Mieście i poprowadził go na Arsenał. Krytykował poczynania Józefa Chłopickiego i polskiej generalicji, która nie chciała postawić wszystkiego na jedną kartę, walczyć aż do zwycięstwa i palić za sobą mostów. Mochnacki wierzył, że o małe rzeczy walczyć nie warto. Gdy wiadomo było, że powstanie upadnie, nawoływał do wysadzenia Warszawy w powietrze, aby nie dostała się w ręce Moskali. Przyczyn upadku powstania upatrywał w zamiłowaniu Polaków do złotej wolności i braku dyscypliny. Krytykował Mickiewiczowski mesjanizm, zastępując go własną koncepcją absolutyzmu rewolucyjnego. Miał niewielu przyjaciół, a z czasem topniała grupa jego ideowych zwolenników. Był osobowością tak silną, że można go było albo w całości zaakceptować, albo odrzucić. O Maurycym Mochnackim mówią badacze: Alina Kowalczykowa, Władysław Łazuga, Stanisław Pieróg, Hans Henning Hahn, Bohdan Pociej, Daniel Beauvois, Mirosław Strzyżewski, Stefan Bratkowski oraz państwo Kłobukowscy, potomkowie jednego z towarzyszy pisarza w ostatnich miesiącach jego życia. W filmie wykorzystano bogatą ikonografię, m.in. zbiory Muzeum Historycznego Miasta Paryża Carnavalet i Biblioteki Polskiej w Paryżu. TVP