Model_uwaznosci_Holas-Jankowski(2009).pdf

Mindfulness, jest czasem tłumaczony w języku polskim, jako uważność lub uważna obecność. Ze względu jednak na brak zadowalającego przekładu, który by uwzględniał w pełni znaczenie tego słowa, zachowujemy oryginalny termin.
Najczęściej cytowana definicja Mindfulness określa go, jako szczególny rodzaj uwagi: świadomej, nieosądzającej i skierowanej na bieżącą chwilę (Jon Kabat-Zinn, 1990). Mindfulness jest niezwykle trudnym do zdefiniowania pojęciem; nie dlatego, że jest tak skomplikowane, przeciwnie gdyż jest tak proste i otwarte (Gunaratana, 1992). Nasze życie dzieje się w teraźniejszości, w pojedynczych bieżących chwilach. Jednakże, ponieważ przez większość czasu jesteśmy w kołowrocie aktywności ukierunkowanych na jakieś cele, a przez nasz umysł przepływa nieustanny potok myśli związanych np. z oceną jak daleko znajdujemy się od ich zrealizowania, jesteśmy mało świadomi tego, co doświadczamy w danym momencie. W tym stanie zmniejszonej świadomości, często działamy jakby automatycznie, nawykowo kierowani przez lęki i pragnienia.

Mindfulness jest sztuką świadomego życia, gdyż poprzez systematyczną samoobserwację i badanie natury własnego umysłu daje możliwość znalezienia harmonii, radości i mądrości w życiu. Polega na rozwijaniu umiejętności pełnego skupiania uwagi na tym, co się w danej chwili, tu i teraz doświadcza (doznaniach, myślach i emocjach). Skupiania, w którym przyjmujemy i akceptujemy to, co doświadczamy w bieżącej chwili, takim jakim to jest, bez nawykowego oceniania i przywiązywania się do tego. W ten sposób pozwalamy, aby to co pojawiło się w polu uwagi odeszło, dając miejsce kolejnym, zawsze bieżącym doświadczeniom.

Ta uważna samoobserwacja umożliwia przerwanie nawykowego błędnego koła, w którym często bezwiednie reagujemy na pojawiające się wewnętrzne i zewnętrzne wrażenia (bodźce), awersją, lękiem i innymi intensywnymi, zwykle negatywnymi emocjami. Dzięki rozwijaniu mindfulness, pojawia się bowiem „przerwa" pomiędzy spostrzeżenie bodźca i nawykową reakcją na niego, dająca nam możliwość bardziej świadomej i zrównoważonej reakcji.

W ciągu ostatnich 30 lat zostało przeprowadzonych wiele badań empirycznych nad zastosowaniem mindfulness w leczeniu różnych problemów zdrowotnych, psychicznych i somatycznych. Ich wyniki pokazują, że metody oparte o mindfulness mogą być skuteczną lub co najmniej wspomagającą metodą leczenia. Ich wyniki potwierdzają również buddyjski wgląd, leżący u źródeł mindfulness, iż akceptacja i dopuszczanie doświadczenia takim jakie ono jest, bardziej niż jego unikanie i tłumienie jest źródłem równowagi psychicznej i zdrowia.

Współcześnie rozwijanych jest szereg liczących się nurtów psychoterapeutycznych nawiązujących do mindfulness, które określa się czasem zbiorczo jako: „trzecią fala terapii poznawczo-behawioralnej (CBT)”. Wśród nich są między innymi: MBCT – Mindfulness Based Cognitive Therapy, ACT (Acceptance and Commitment Therapy) czy DBT (Dialectical-Behaviour Therapy). Podejścia te czerpią w dużej mierze z MBSR (Mindfulness Based Stress Reduction), pierwszej w świecie zachodnim metody leczenia opartej na wschodnich, głównie buddyjskich technikach, założonej przez Jona Kabat-Zinna pod koniec lat 70-tych XX wieku na uniwersytecie medycznym w Massachusetts.