Natasha Solomons - Lista pana Rosenbluma.djvu

Samuel Beckett - Sen o kobietach pięknych i takich sobie

Dla swojej pierwszej powieści, napisanej w wieku dwudziestu sześciu lat, genialny pisarz nie znalazł wydawcy i zniechęcony schował ją do szuflady. Sen o kobietach pięknych i takich sobie ukazał się drukiem dopiero po śmierci autora. W barokowym języku książki trudno poznać przyszły ascetyczny styl Becketta, pojawiają się w niej jednak motywy charakterystyczne dla jego późniejszej twórczości. Bohater powieści, będący autoportretem pisarza, cierpi wskutek rozterek egzystencjalnych i licznych romansów, nieprzynoszących mu ukojenia. Wędrujemy wraz z nim między Irlandią, Francją i Niemcami, między językami i konwencjami literackimi, refleksjami nad muzyką czy dziełami Hessego albo Dostojewskiego a rozpasanym absurdem i groteską. Już w tym wczesnym dziele Beckettowskie theatrum mundi to nic innego, jak okrutny teatr marionetek, odnajdywany tak często w jego późniejszych dziełach.

Carson McCullers - Ballada o smutnej knajpie

Minipowieść o miłości, jej poszukiwaniu i o tym jak potrafi zmieniać ludzkie zachowania. Mamy tu odczynienia z "odmieńcami", tym razem ułomny kuzyn Lymon, osamotniony, słynący ze złej reputacji, zabójca, porzucony jako dziecko Marvin Macy i sama "szefowa knajpy" Panna Amelia.

Andriej Płatonow - Szczęśliwa Moskwa * Spor * Powieść techniczna

Miejsce twórczości wybitnego prozaika Andrieja Płatonowa w dziejach współczesnej literatury rosyjskiej nie budzi dzisiaj żadnych wątpliwości. Josif Brodski uważał Płatonowa za pisarza miary Joyce, Musila czy Kafki i dodawał, że „na tych wyżynach nie istnieje żadna hierarchia”. Przez całe życie Płatonow pozostawał z przyczyn politycznych w cieniu innych, oficjalnych „tuzów” literatury radzieckiej, i dopiero teraz możemy zapoznać się z jego nieznanymi dotąd utworami, wydobywanymi zarówno z rodzinnego archiwum, jak i z utajnionych do niedawna archiwów KGB. Z prezentowanych w tym tomie trzech utworów tylko jeden, „Spor” opublikowany został za życia pisarza, w 1931 r., wywołując zresztą gniew samego Stalina z powodu zbyt jawnej ironii, z jaka autor potraktował realia życia Rosji sowieckiej oraz – co gorsza – ton oficjalny wypowiedzi „Wodza Narodów”. „Szczęśliwa Moskwa” i zachowana jedynie we fragmentach „Powieść techniczna” pozostawały przez długie lata utworami całkowicie nieznanymi.

Iris Murdoch - Dzwon

"Dzwon" - studium dwóch całkowicie odmiennych sposobów podejścia do moralności i religii - uznawany jest za najlepszą powieść Iris Murdoch. Spokojne, pracowite i pobożne życie ekscentrycznej wspólnoty religijnej żyjącej z dala od świata zakłóca drobny incydent. Przyjazd lekkomyślnej i lekceważącej zasady żony jednego z rezydentów wspólnoty burzy pozorny ład. W miarę upływu czasu sprawy komplikują się coraz bardziej, na jaw wychodzą coraz to nowe tajemnice... Osią znakomicie skonstruowanej fabuły jest instalacja dzwonu w stojącym na uboczu Opactwie, z którym związana jest mroczna średniowieczna legenda. Czy to możliwe, by ta legenda wywarła wpływ na współczesnych? Iris Murdoch brawurowo łączy w tej powieści realizm, fantastykę i grozę, z równym mistrzostwem kreując tak sceny komiczne, jak i wzruszające.

Henry Miller - Zwrotnik Raka

Zwrotnik Raka jest debiutem autora, nowojorczyka, osiadłego z początkiem lat trzydziestych w Paryżu; tam też w 1934 r. książka została opublikowana nakładem ekskluzywnego angielskiego wydawcy rezydującego również w stolicy Francji. Utwór entuzjastycznie powitały takie znakomitości, jak Ezra Pound i T. S. Eliot, rozgłos jednak przyniósł mu dopiero wprowadzony w 1937 r. zakaz wwożenia do USA „gorszącej" książki. (Inny „Amerykanin w Paryżu", Ernest Hemingway, uczestniczył w przemycaniu niecenzuralnej publikacji via Kanada.) Atmosfera skandalu przygłuszyła istotną, bardzo w istocie wysublimowaną wartość artystyczną tej powieści, jak i całego cyklu,w którego skład wchodzą ponadto Czarna wiosna i Zwrotnik Koziorożca. Piętnaście epizodów z życia amerykańskiego ekspatrydy ukazuje przymierającego głodem, imającego się różnych zajęć intelektualistę, żarliwie oddającego się miłosnemu zapamiętaniu, opisanemu z pełną otwartością, językiem zawzięcie odrzucającym wszelkie eufemizmy. Powieść swą Milier określał jako zniewagę wyrządzoną siedmiu fundamentalnym wartościom i symbolom kultury: Sztuce, Bogu, Człowieczeństwu, Przeznaczeniu, Czasowi, Miłości i Pięknu. Miała też być „środkiem na przeczyszczenie" obolałej od urazów, poniżeń i cierpień psychiki autora. Stała się czymś więcej: artystyczną katharsis i aktem „totalnego stawania się" osobowości, a także wspaniałym, romantycznym z samej istoty hymnem na cześć miłości i sztuki. W Banque de France, mówi pisarz, nie ma nic, na co można by miłość wymienić; uwagi zaś Millera o twórczości Matisse'a są jedną z najpiękniejszych analiz literackich współczesnego malarstwa.