Czarnobyl - Cztery dni w kwietniu [2010]

CZARNOBYL. CZTERY DNI W KWIETNIU

---------------------------------------------------------

Spektakl telewizyjny

Rok produkcji: 2010
Premiera: 2011. 04. 18

Barwny, 77 min

W sobotę 26 kwietnia 1986 r., o godz. 1.27 nad ranem, kiedy miasto było pogrążone we śnie, w elektrowni w Czarnobylu na Ukrainie, kilkadziesiąt kilometrów od Kijowa, doszło do potężnej eksplozji reaktora atomowego. Radzieckie władze nie od razu poinformowały o katastrofie, nie było żadnych oficjalnych komunikatów w tej sprawie. Świat stopniowo dowiadywał się o tragedii - choć jeszcze nie do końca zidentyfikowanej - dzięki urządzeniom pomiarowym zainstalowanym w różnych częściach Europy, gdzie przeszła radioaktywna chmura. Twórcy spektaklu pokusili się o odtworzenie czterech pierwszych dni po owej kwietniowej katastrofie.
skażeń promieniotwórczych w Mikołajkach szaleją wskaźniki na licznikach Geigera. Nikt nie wie, co się właściwie stało.
W poniedziałek Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej w Warszawie odbiera teleks ze stacji w Mikołajkach, że radioaktywność powietrza jest tam 550 tysięcy razy większa niż poprzedniego dnia. Tę wiadomość asystentka Basia przekazuje natychmiast prof. Zbigniewowi Jaworowskiemu, który od razu uruchamia dalsze procedury. Inne kraje Europy potwierdzają stan wysokiego zagrożenia. Nie ma wątpliwości, że fala przesuwa się ze wschodu na zachód. Najwyraźniej w Związku Radzieckim doszło do jakiejś tragedii. Wszyscy snują różne domysły: atak terrorystyczny, wojna jądrowa, wybuch reaktora czy bomby. Wciąż jednak nie ma żadnych oficjalnych informacji.
Profesor Jaworowski zawiadamia dyrektora laboratorium o dramatycznym wzroście promieniowania. Zabiega o natychmiastowe skontaktowanie się z prezesem Państwowej Agencji Atomistyki, powiadomienie rządu i rozpoczęcie akcji ratowniczej. Dyrektor uważa jednak, że gdyby stało się coś złego, towarzysze radzieccy dawno zawiadomiliby o zagrożeniu. Polska ma przecież podpisane ze Związkiem Radzieckim umowy o wzajemnej informacji. Prof. Jaworowski sam kontaktuje się z prezesem, który przebywa w Świerku pod Warszawą. Okazuje się, że i on bagatelizuje sprawę i wkrótce spokojnie wyjeżdża na działkę. Dzięki pomocy żony Jaworowskiego, udaje się skontaktować z sekretarzem Pan - u, prof. Kaczmarkiem, który niezwłocznie powiadamia premiera.
Tymczasem w Zakładzie Medycyny Nuklearnej nie działa aparatura, a z Centralnego Laboratorium Ochrony Radiologicznej nadal napływają niepokojące doniesienia. Radioaktywność powietrza wzrosła tysiące razy. Silne skażenie potwierdzają stolice innych krajów, na alarm biją Helsinki, Londyn, Sztokholm, Wiedeń.
W końcu pracownicy biura Polskiej Agencji Prasowej w Moskwie, Krzysztof i Adam, dostają lakoniczny komunikat Rady Ministrów, że w czarnobylskiej elektrowni doszło do awarii, został uszkodzony jeden z reaktorów atomowych. Podjęto stosowne działania w celu usunięcia skutków. Trzeci dzień po katastrofie, wtorek, 29 kwietnia. We Wrocławiu wraz z zawodnikami przebywa trener Kadry Narodowej Kolarzy, Ryszard Szurkowski, przygotowujący się do wyścigu pokoju. Trener dowiaduje się, że na polecenie ambasady USA amerykańska ekipa opuszcza Polskę. Amerykanie nie jadą do Kijowa i wycofują się z wyścigu. Szurkowski szantażem zostaje zmuszony do wyjazdu. Profesor Jaworowski dostaje telefonicznie wiadomość o konieczności stawienia się na posiedzeniu w Komitecie Centralnym. Obecny jest także Minister Obrony Narodowej, generał Florian Siwicki, który zapewnia zebranych, że służby wojskowe nie wykryły żadnych skażeń. W KC pojawia się także generał Wojciech Jaruzelski.
Po katastrofie w Czarnobylu władze komunistyczne w Polsce stanęły przed dylematem. Jak się zachować w kryzysowej sytuacji, aby z jednej strony zapobiec tragicznym skutkom skażenia promieniotwórczego, a z drugiej - nie narazić się Moskwie. Z jednej strony więc zostaje podjęta błyskawiczna decyzja o podaniu wszystkim dzieciom płynu Lugola, ale jednocześnie władze nie mają dość odwagi, aby odwołać pierwszomajowy pochód i zrezygnować z udziału polskiej ekipy w prologu wyścigu pokoju, który akurat wówczas miał się rozpocząć w Kijowie. Na wszelki wypadek próbowano więc manipulować informacją. Główny bohater spektaklu - to nie tylko uczestnicy wydarzeń, służby państwowe, zwykli ludzie narażeni na promieniowanie, czy wreszcie sama awaria reaktora w Czarnobylu. Tu na pierwszy plan wysuwa się informacja, a właściwie jej brak. Później okazało się bowiem, że to nie sam wybuch, ale brak informacji i natychmiastowej reakcji władz zaważył na losach tysięcy ludzi.
Jedną z ważnych postaci tamtych wydarzeń był profesor Zbigniew Jaworowski, pracujący wówczas w Centralnym Laboratorium Ochrony Radiologicznej. Dowiedziawszy się o stanie skażenia powietrza podjął natychmiastowe działania. Wyszło wtedy na jaw, że przepływ informacji między naukowcami a władzami Polski właściwie nie istnieje. Reakcja władz była znamienna: wszyscy odsuwali od siebie niewygodną wiadomość, lekceważąc powagę sytuacji.
Pozostali bohaterowie spektaklu to dziennikarze: korespondenci PAP w Moskwie, oraz członkowie Biura Politycznego KC PZPR, wyznawcy zasady, że krytykować można wszystko, z wyjątkiem Związku Radzieckiego.



Reżyseria
Janusz Dymek

Współpraca reżyserska
Teresa Violetta Buhl

Krystyna Ślązak

Casting (reżyseria obsady)
Teresa Violetta Buhl

Scenariusz
Janusz Dymek

Sławomir Popowski

Igor Sawin

Zdjęcia
Dariusz Jadach

Zdjęcia (II ekipa)
Maciej Puczyński

Operator kamery
Paweł Flis

Rafał Michalski

Operator CCU
Paweł Zakrzewski

Współpraca operatorska
Łukasz Szymczyk

Jacek Włochiński

Oświetlenie
Michał Szelerski
mistrz
Paweł Flis
mistrz
Konrad Kosiński

Sławomir Kosiński

Tomasz Szymański

Postprodukcja obrazu
PAY Studio

Scenografia
Katarzyna Boczek

Współpraca scenograficzna
Bartosz Mrozowski

Eugeniusz Mazur

Elżbieta Ślązak

Kostiumy
Agnieszka Werner-Szyrle

Współpraca kostiumograficzna
Liliana Zabłocka

Rekwizyty
Dariusz Lipiński

Arkadiusz Jaworski

Muzyka
Marcin Włodarczyk

Konsultacja muzyczna
Joanna Badełek

Dźwięk
Wacław Pilkowski

Błażej Kukla

Współpraca dźwiękowa
Jacek Serowiecki

Jerzy Tokarski

Jakub Kozłowski

Aleksandra Pniak

Montaż dźwięku
Urszula Zaręba-Idzikowska

Montaż
Anna Dymek

Współpraca montażowa
Roger Sieczkowski

Charakteryzacja
Hubert Grabowski

Współpraca charakteryzatorska
Aneta Chojnacka

Natalia Zdrojek

Konsultacja
Grzegorz Majchrzak
historyczna
Jadwiga Żułnowska
prawna
Bogdan Staszewski
techniczna
Redakcja
Ewa Millies-Lacroix
redaktor prowadzący
Fotosy
Bartosz Mrozowski

Efekty specjalne
Piotr Skórka

Statyści
Grupa XXI

Kierownictwo produkcji
Joanna Fedorowicz

Hanna Winnik
TVP
Współpraca produkcyjna
Agnieszka Zajk-Tworkowska

Małgorzata Słychań

Danuta Skrzypek

Kierownictwo planu
Daniel Adamski

Dyżurny planu
Artur Giemza

Krzysztof Stachowski

Sekretariat planu
Małgorzata Kierska

Producent wykonawczy
Teresa Violetta Buhl

Blanka Popowska

Produkcja wykonawcza
Rebecca Studio

Produkcja
Telewizja Polska - Agencja Filmowa
Teatr Telewizji TVP S.A.

Obsada aktorska
-----------------------------
Zbigniew Zamachowski - Zbigniew Jaworowski
Anna Radwan - żona profesora
Urszula Grabowska - Anka
Leszek Lichota -Adam
Cezary Morawski -Krzysztof
Marek Włodarczyk -Ryszard Szurkowski
Zbigniew Lesień -przewodniczący PZKOL
Monika Krzywkowska -asystentka Basia
Igor Sawin -dyrektor CLOR
Stanisław Biczysko -prezes PAN
Aleksander Mikołajczak -sekretarz KC
Ryszard Radwański -wicepremier
Michał Anioł -generał Florian Siwicki
Andrzej Konopka -Lebiedowski
Grzegorz Gierak -docent
Andrzej Hausner -technik
Sergiej Kriuczkow -Witia
Eugeniusz Malinowski -Sasza
Marta Juras -dziewczyna w ciąży
Andrzej Musiał -trener kolarzy USA
Andrzej Czernik -działacz
Grzegorz Kulikowski -działacz
Piotr Popowski -zawodnik
Marcin Włodarczyk -masażysta
Daniel Adamski -lekarz kolarzy
Andrzej Oksza-Łapicki -towarzysz
Stanisław Banasiuk -towarzysz
Stefan Knothe -sekretarz PAN
Ewa Kania -lekarka
Izabela Dąbrowska -ciężarna
Monika Kisła -ciężarna
Marlena Bernaś -ciężarna
Ewa Oksza-Łapicka -pielęgniarka
Aleksander Chochłow - Pieskow
Winfried Bolenz -Herman
Filip Buhl - Piotrek
Magdalena Krok -spikerka radziecka
Andrzej Pankowski -dyżurny w Mikołajkach
Blanka Popowska -sekretarka w KC
Julia Lewandowska -sekretarka w Świerku
Józef Gnatowski -lekarz w karetce


Nagrody:
=========
2011 Sopot (Festiwal Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej "Dwa Teatry")-Nagroda za montaż - Anna Dymek

2011 Sopot (Festiwal Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej "Dwa Teatry")-Wyróżnienie aktorskie - Leszek Lichota

2011 Sopot (Festiwal Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej "Dwa Teatry")-Nagroda Honorowa im. Krzysztofa Zaleskiego